Nhà Trắng
Văn phòng Thư ký Báo chí
Dành cho đăng tải ngay
23/5/2016
Quan hệ Hoa Kỳ và Việt Nam đang ở mức cao lịch sử sau khi xác lập Quan hệ đối tác toàn diện Hoa Kỳ-Việt Nam năm 2013 và kỷ niệm 20 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao năm 2015. Chuyến thăm của Tổng thống Obama tới Việt Nam phát huy động lực mạnh mẽ như vậy nhằm củng cố những tiến bộ đạt được trong một vài năm vừa qua, đồng thời thúc đẩy mối quan hệ song phương lên tầm cao mới.
Hợp tác với với khu vực Đông Nam Á đã trở thành trụ cột chính trong chiến lược tái cân bằng của Hoa Kỳ tới khu vực Châu Á. Kết quả của việc đầu tư như vậy đã được thể hiện rõ ràng qua mối quan hệ của chúng ta với Việt Nam, theo đó chúng ta đã chứng kiến thương mại và đầu tư ngày càng tăng và hợp tác ngày càng mở rộng trên tất cả các lĩnh vực.
Quan hệ kinh tế chặt chẽ và đang phát triển nhanh chóng. Thương mại song phương đã tăng gần gấp ba lần trong bảy năm vừa qua, và hiện đạt mức 45 tỷ đô-la. Xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Việt Nam đã tăng 23% năm 2015, mức tăng cao nhất trong số 50 đối tác thương mại hàng đầu của chúng ta, và là duy nhất một trong hai thị trường có tốc độ tăng trưởng hai con số. Đồng thời, Hoa Kỳ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, tăng 24% so với cùng kỳ năm trước.
Quan hệ kinh tế song phương dự kiến sẽ tăng trưởng thậm chí còn mạnh mẽ hơn khi Hiệp định Quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) được thực hiện. Hiệp định này chiếm khoảng 40% GDP thế giới với những tiêu chuẩn cao nhất về lao động, môi trường và quyền sở hữu trí tuệ so với bất kỳ hiệp định thương mại nào trước đây, đồng thời tạo sân chơi bình đẳng cho người lao động và các doanh nghiệp. Hoa Kỳ cam kết hỗ trợ Việt Nam tiếp tục con đường cải cách kinh tế của mình, bao gồm những nỗ lực nhằm thực hiện đầy đủ các cam kết TPP thông qua hỗ trợ kỹ thuật. Các cuộc cải cách này sẽ bao gồm những công việc để đảm bảo quyền tự do lập hội, trong đó có công đoàn độc lập, và các quyền lao động khác đã được quốc tế công nhận; bảo vệ và thực thi sở hữu trí tuệ; bảo vệ môi trường và tăng trưởng bền vững.
Đầu tư của Hoa Kỳ tại Việt Nam đã tăng trưởng đáng kể trong bảy năm vừa qua lên tới gần 1,5 tỷ đô-la. Thông qua Sáng kiến Kết nối Hoa Kỳ-ASEAN mới được công bố gần đây, chúng ta đang hợp tác với tất cả các quốc gia thành viên ASEAN, trong đó có Việt Nam, để cải thiện môi trường chính sách nhằm thúc đẩy hội nhập kinh tế của ASEAN, gia tăng đầu tư và thương mại, hỗ trợ phát triển năng lượng sạch và kết nối về năng lượng, đồng thời đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế bền vững theo định hướng đổi mới sáng tạo.
Chúng ta đang hợp tác để giúp Việt Nam đăng cai thành công Hội nghị cấp cao APEC năm 2017 và đảm bảo APEC sẽ tiếp tục là vườn ươm những ý tưởng mới, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn diện, phát triển bền vững và tự do hóa thương mại.
Chúng ta đã mở rộng hợp tác an ninh. Chúng ta đã mở rộng hợp tác về cứu trợ nhân đạo và cứu trợ thiên tai, bao gồm thông qua Đối tác Thái Bình Dương và chương trình Thiên thần Thái Bình Dương cũng như các cuộc diễn tập cứu trợ nhân đạo chung. Hoa Kỳ đang tăng cường hợp tác an ninh với Việt Nam, bao gồm việc trợ giúp chính phủ nâng cao năng lực an ninh hàng hải thông qua việc tài trợ trên 45,7 triệu đô-la từ năm tài chính 2014 trong khuôn khổ các chương trình nâng cao năng lực thực thi pháp luật và tài trợ quân sự của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Ngoài ra, còn có viện trợ bổ sung thông qua Chương trình Giảm thiểu Rủi ro và Sáng kiến An ninh hàng hải của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ – một sáng kiến khu vực mà Bộ Quốc phòng đã cam kết phân bổ số vốn 425 triệu đô-la trong năm năm. Theo đề nghị của Việt Nam, chúng ta sẽ triển khai cung cấp 18 tàu tuần tra MetalShark chiều dài 45 feet, cũng như đào tạo và trang thiết bị thực thi pháp luật hàng hải cho Cảnh sát Biển Việt Nam. Hải quân hai nước cũng đang hợp tác ngày càng chặt chẽ để đảm bảo an ninh và an toàn hàng hải.
Hoa Kỳ đang hỗ trợ các nỗ lực của Việt Nam để đóng góp cho các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc trên cơ sở giúp đỡ xây dựng Trung tâm gìn giữ hòa bình gần thủ đô Hà Nội, đồng thời cung cấp trang thiết bị y tế để giúp Việt Nam thực hiện cam kết triển khai bệnh viện dã chiến cấp II đối với Liên Hợp Quốc.
Chúng ta đang hợp tác để ngăn ngừa các hoạt động phổ biến hạt nhân của Bắc Triều Tiên và triển khai đầy đủ Nghị quyết 2270 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.
Quan hệ giao lưu nhân dân Hoa Kỳ-Việt Nam ngày càng mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Khoảng 19.000 sinh viên Việt Nam hiện đang học tập tại Hoa Kỳ – tăng hơn 40% so với năm 2009. Đã có hơn 80.000 người Việt Nam đến thăm Hoa Kỳ năm 2015, và hàng ngàn người Mỹ đã đến thăm Việt Nam. Trường đại học Fulbright Việt Nam (FUV) mở cửa tại thành phố Hồ Chí Minh vào cuối năm nay sẽ giúp Việt Nam có được nền giáo dục độc lập, đẳng cấp quốc tế và làm sâu sắc thêm mối quan hệ giữa hai dân tộc. Hơn 13.000 người Việt Nam đã tham gia Sáng kiến Thủ lĩnh trẻ Đông Nam Á (YSEALI), nhiều hơn so với bất kỳ quốc gia nào khác trong ASEAN, ngoại trừ Indonesia. Chúng ta cũng đang kết nối các trường đại học Hoa Kỳ với các cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đại học tại nước này. Hoa Kỳ và Việt Nam đã ký kết thỏa thuận quốc gia liên quan tới Tổ chức Hòa bình (Peace Corps) nhân chuyến thăm của Tổng thống Obama.
Chúng ta đã làm sâu sắc thêm hợp tác về các vấn đề nhân đạo và hậu quả chiến tranh. Việt Nam đã hỗ trợ hết sức quan trọng những nỗ lực của chúng ta nhằm tìm kiếm những người Mỹ bị mất tích trong chiến tranh. Chúng ta cũng sẽ tiếp tục hợp tác với Chính phủ Việt Nam để nhận dạng hài cốt của những binh sỹ Việt Nam bị thiệt mạng trong giai đoạn đó. Hoa Kỳ đã đóng góp trên 92 triệu đô-la từ năm 1993 để giải quyết những nguy cơ do vật liệu nổ còn sót lại. Hoa Kỳ đã đầu tư gần 90 triệu đô-la tẩy độc dioxin tại sân bay Đà Nẵng trong một dự án sẽ kết thúc vào năm tới. Chúng ta cũng đã tài trợ việc đánh giá môi trường tại sân bay Biên Hòa.
Chúng ta đã mở rộng hợp tác về các thách thức khu vực và toàn cầu. Việt Nam là một đối tác chủ chốt về biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, an ninh hạt nhân và nguồn phóng xạ, thúc đẩy Chương trình nghị sự an ninh y tế toàn cầu và phòng chống buôn bán động, thực vật hoang dã. Việt Nam đang có những bước đi quan trọng về biến đổi khí hậu, trong đó có cam kết tham gia Thỏa thuận Paris trong năm nay, xây dựng các kế hoạch triển khai các mục tiêu khí hậu, đồng thời chính phủ rà soát việc phát điện than và hướng tới sử dụng khí tự nhiên. Hoa Kỳ đã đầu tư trên 40 triệu đô-la từ năm 2011 để giúp giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu tại Việt Nam, một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất trên thế giới trước những tác động của biến đổi khí hậu. Chúng ta đang giúp đỡ Việt Nam giảm phát thải khí nhà kính từ các ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và năng lượng, đồng thời tăng cường khả năng chống chịu cho các cộng đồng ở đồng bằng sông Hồng và sông Cửu Long và dọc bờ biển Việt Nam. Chúng ta đang phối hợp với Việt Nam để nâng cao năng lực phòng ngừa, răn đe và xử lý các nguy cơ sinh học, bao gồm lộ trình năm năm của Việt Nam để đạt được các mục tiêu của Chương trình nghị sự y tế toàn cầu và các nỗ lực chung để tiến hành và chia sẻ kết quả đánh giá độc lập năng lực này.
Chúng ta cũng hợp tác với Việt Nam trong khuôn khổ Sáng kiến Hạ lưu sông Mê-kông (LMI) để xây dựng cách tiếp cận vùng cho quản lý môi trường bền vững và nâng cao năng lực quản lý tài nguyên nước chung. Gần đây, chúng ta đã ứng phó với trận hạn hán lịch sử vẫn đang diễn ra tại Việt Nam thông qua một tuyên bố về thiên tai và trợ giúp khẩn cấp trị giá 50.000 đô-la cho những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Hoa Kỳ đã cung cấp 5 triệu đô-la hỗ trợ những nỗ lực phòng chống buôn bán động, thực vật hoang dã, đặc biệt là tăng cường thực thi pháp luật và giảm cầu đối với các sản phẩm động, thực vật hoang dã trái phép. Hoa Kỳ và Việt Nam đã mở rộng hợp tác trong lĩnh vực phòng chống tội phạm xuyên quốc gia, bao gồm thông qua Cơ quan Phòng chống Tội phạm và Ma túy của Liên Hợp Quốc, để tăng cường quản lý biên giới hiệu quả tại Việt Nam trên cơ sở thành lập các văn phòng liên lạc qua biên giới.
Chúng ta đang tích cực thúc đẩy việc tôn trọng nhân quyền và quyền tự do tôn giáo. Hoa Kỳ ủng hộ một nước Việt Nam giàu mạnh và độc lập, thúc đẩy việc tôn trọng nhân quyền, không gian mở cho xã hội dân sự và pháp quyền. Cam kết tôn trọng các quyền con người cơ bản của Chính phủ Việt Nam là một khía cạnh quan trọng của mối quan hệ song phương và những tiến bộ tiếp tục đạt được trong lĩnh vực này sẽ tạo điều kiện cho nhân dân Việt Nam và quan hệ đối tác Hoa Kỳ-Việt Nam phát huy tối đa tiềm năng của mình.
Trong cuộc Đối thoại nhân quyền Hoa Kỳ-Việt Nam thường niên được tổ chức từ ngày 25-26/4, Hoa Kỳ đã kêu gọi Việt Nam thả tất cả các tù nhân lương tâm và chấm dứt sách nhiễu những cá nhân đang thực hiện các quyền tự do căn bản của họ, bao gồm các quyền tự do liên quan tới biểu đạt, tụ họp và tôn giáo. Hai nước đã tăng cường hợp tác về quyền của người khuyết tật và quyền của người LGBT tại Hội đồng Nhân quyền của Liên Hợp Quốc. Chúng tôi hoan nghênh việc Việt Nam phê chuẩn Công ước chống tra tấn của Liên Hợp Quốc và Công ước của Liên Hợp Quốc về người khuyết tật, và sẽ tiếp tục hối thúc triển khai đầy đủ các công ước này.
Chính phủ Việt Nam đã cam kết sẽ tiến hành các cải cách pháp luật để hài hòa hóa các văn bản luật của Việt Nam với cam kết quốc tế và Hiến pháp 2013 vốn có riêng một chương mới về quyền con người. Chúng tôi cũng đang hỗ trợ đào tạo pháp luật tại Việt Nam trên cơ sở hợp tác với các trường luật của Việt Nam thông qua Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc. Chúng tôi sẽ tiếp tục tìm hiểu các cách thức để Hoa Kỳ có thể hợp tác với Việt Nam nhằm hỗ trợ cả cải cách pháp luật và pháp quyền, bao gồm thông qua một Thư thỏa thuận về trợ giúp thực thi pháp luật và tư pháp hình sự. Giới chức và các chuyên gia nghiên cứu của Hoa Kỳ và Việt Nam đã tăng cường trao đổi các thông lệ tốt nhất về những đạo luật chủ chốt, trong đó có Luật về Tôn giáo và Tín ngưỡng và Luật về Hội. Hợp tác kinh tế của USAID với Việt Nam hỗ trợ việc đẩy mạnh pháp quyền và nâng cao chuẩn mực trong các lĩnh vực chủ chốt. Hợp tác với Việt Nam để đảm bảo nước này thực thi các tiêu chuẩn cao của hiệp định TPP sẽ đem lại những cơ hội chưa từng có để đạt được những bước tiến về quyền lao động.
Quan hệ Hoa Kỳ-Việt Nam đã sẵn sàng tiến triển. Trong những năm tới đây, chúng ta mong muốn hợp tác với chính phủ mới tại Việt Nam để đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực hai bên cùng chung lợi ích và làm sâu sắc thêm mối quan hệ bền chặt giữa hai dân tộc.
